Bijsterveld, het klooster van de paters montfortanen in Oirschot heeft een lange geschiedenis.

Het goed Bijsterveld (“Bijsterveld” of “biesterveld” betekent letterlijk: verwilderd, onvruchtbaar stuk land) werd reeds in de Middeleeuwen door de hertogen van Brabant in leen uitgegeven. Oirschot is een oude heerlijkheid, waarvan de heren van Oirschot de rechten deelden met de Hertog van Brabant. Al in de 14e eeuw was die verdeling een feit.
De oudst bekende optekening van Bijsterveld te Oirschot is uit 1312. Aleydis, dochter van wijlen Henricus van Audenhove houdt het hertogelijk leengoed Bijsterveld in erfleen van hertog Jan III (Opm[S1] ). Daarna ging het leengoed meerdere malen over op andere families, waaronder in de 16e eeuw ook op leden van de adellijke familie Van Merode, heren van Oirschot.
Het goed dat steeds vaker “Groot Biesterveld” werd genoemd, werd in 1758 door koopman Paulus den Besten verkocht aan Lodewijk Jan Baptist Sweerts de Landas, heer van Oirschot en Best. Het bezit bestond toen uit een herenhuis met toebehoren en een tweetal hoeven en een aantal akkers.

In 1772 liet baron Lodewijk Jan Baptist Sweerts de Landas, Heer van Oirschot, de oude residentie met de grond gelijk maken en een nieuw gebouw neerzetten. Het was bestemd voor zijn zoon Jacob Dirk Sweerts de Landas. Een gedenksteen in het nieuwe kasteel ‘Groot Bystervelt’ herinnert aan deze gebeurtenis.

“Dit Huys en Plaats van Outs Genaamt Groot Bystervelt, is Gebouwt en aangelegt door den Hoog Wel Gebooren Heer en Vrouwe Van Oirschot en Door Hun Hoog Welgebooren Zoon Jacob Dirk Baron Sweerts De Landas. Den eerstensteen Gelegt Den 23 Maart 1772”

Tot 1831 is het kasteel in de familie Sweerts de Landas gebleven en in dat jaar verkocht aan John Turing Ferrier, rentenier uit Rotterdam. In 1856 werd het landgoed Oud-Bijsterveld weer verkocht; omvattend o.a. herenhuis, koetshuis, stalling, wagenhuis, tuinmanswoning, schuur, lanen en dreven met geboomte, bossen, Engelse plantsoenen, waterpartijen, boomgaarden, moes- en broeituinen en wei- en bouwlanden.
Het park werd als volgt omschreven:

“Van het gemelde Voorplein wandelt men ter weerszijden in de Hofstede, welke allerwegen smaakvol is aangelegd, met uitmuntend en wèlgekozen waterpartijen doorsneden, omgeven door hoogten en laagten, met alle mogelijke soorten van houtgewas beplant. Voorts lanen en wandelingen, bezet met Beuken, Berken, Eiken, Canada`s, Sparren, Dennen, Larix, enz.; hieronder munten uit ZEVENTIG stuks Beukenbomen, waaronder er zijn van buitengewonen zwaarte. Vervolgens bosschen van Eiken hakhout. Wijders boomgaarden met exquise Vruchtboomen, en door bloemhout omsloten. Zijwaarts de Hofstede doorwandelende, komt men in de vruchtbare moes- en broeituinen, waarin vele beddingen, aardkistingen met daarin geplaatste lessenaars, enverder al datgeen wat tot een welingerigten Moestuin behoort, omsloten in deszelfs hagen en schuttingen, eindigende deze Moes- en Broeituinen bij de Oprijlaan.

In 1868 kwam er een nieuwe eigenaar, Johannes Nicolaas Gottfried Söhngen die er de Franse school vestigde, een kostschool voor jongens uit gegoede families, die later naar de universiteit zouden gaan. Deze school was reeds vanaf 1770 gevestigd geweest in de kom van Oirschot. Onder deze eigenaar werd de gracht verlegd en gedeeltelijk gedempt. De Franse school heeft er slechts 14 jaar gebruik van gemaakt.

Bijsterveld werd in 1882 opnieuw verkocht aan John Turing von Ferrier, kamerheer van de koning van Württemberg, waarschijnlijk een zoon van de vroegere eigenaar uit 1831. Het goed had toen ongeveer de omvang die het nu nog heeft, ongeveer 5 ha.

Na de dood van John Turing von Ferrier werd diens dochter, mevrouw Turing von Ferrier*, eigenaar, die het in 1903 voor de som van 20.000 gulden verkocht aan de missionarissen “Fils de Marie” uit Schimmert. Het ‘kasteel’ werd klooster voor de paters Montfortanen, die er hun groot-seminarie of Instituut voor Philosophie en Theologie vestigden.

*) in de Kronieken wordt op woensdag 26 februari 1958 aangetekend, op blz. 68: ”Pater Overste Werner L’Ortye leest de communiteitsmis voor de vroegere huiseigenares, die totaal verarmd in een gesticht is gestorven.”

Bij deze overname had het kasteel nog aan beide zijden een bijgebouw, het voormalig koetshuis en de paardenstalling. Het rechter gebouw werd door de Montfortanen in gebruik genomen als kapel.
Deze brandde in 1906 af. Al snel werden plannen gemaakt voor uitbreiding.

In 1907 werd een vleugel aan de oostzijde aan het kasteel aangebouwd, waarin kamers voor de scholastieken en leslokalen werden gevestigd. Op de zolder werd een kapel ingericht.

In 1909/1910 werd onder leiding van architect W. Th. van Aalst aan de westzijde een nieuwe kapel gebouwd, waarbij de Oirschotse bevolking zeer hulpvaardig is geweest. Mgr. Cornelis van de Ven, bisschop in Louisiana (USA) en Oirschottenaar van geboorte, verrichtte op 8 september 1910 de plechtige inzegening van de kapel. [zie de Kapel].

In de 1930-iger jaren werd de westelijke zijvleugel aangebouwd en in 1957 werd het complex verder uitgebreid met een nieuwe vleugel aan de oostzijde dat later als bezinningscentrum is gebruikt. In de jaren zeventig werden daar nog enkele klassen van de ‘Stratense school’ ondergebracht.

In 1957 werd voor het hoofdgebouw een standbeeld geplaatst van de H. Louis-Marie Grignion de Montfort, vervaardigd door de beeldhouwer Jean Weerts. Het verving een uit 1903 daterend beeld.

In 2005 werden door de Montfortanen gesprekken geopend met het woningbedrijf Oirschot voor de herontwikkeling van het complex, aangezien het klooster zou worden opgeheven.

In november 2009 werd het gebouw en landgoed verkocht aan de gemeente Oirschot [zie verkoop]

Bronnen
http://www.vvvoirschot.nl/go/kasteel-oud-bijsterveld,
http://www.buurtschap-straten.nl/bijsterveld/huidig.htm,
http://users.bart.nl/~leenders/txt/oirschot.html,
http://www.buurtschap-straten.nl/bijsterveld/plan.pdf,

Korte geschiedenis van Bijsterveld
http://www.familievandelisdonk.nl/plaatjes/bysterveld2.htm

 
[S1](Aleydis filia quondam Henrici de Audenhove, bona de Bysterveld [Galesloot, 1865, p.14, fol 6v.).

---

De kapel van Bijsterveld

Kapel, in 1910 gebouwd aan de westzijde. Architect W. Th. van Aalst.

Interieur kapel

In 1953 lieten de paters montfortanen in de kapel van Bijsterveld fresco’s aanbrengen door schilder/glazenier Jaap Min, voorstellend fasen in het leven van Louis-Marie Grignion de Montfort, apostel van Maria.

Afbeeldingen van hier

Jaap Min heeft niet alleen de muren, maar ook de verbindingsdeur tussen de kapel en het klooster beschilderd. Over Jaap Min

Het elektropneumatische Vermeulen orgel in de kapel van de Paters Montfortanen, Oirschot.
Dit elektro-pneumatische orgel werd door de Firma Vermeulen op zondag 3 augustus 1947 opgeleverd.
Meer informatie o.a. over de dispositie, is te vinden op de site van de http://pijporgeldiensten.nl/ waar deze foto van genomen is en waar als evaluatie is te lezen:
“Een leuk orgel om te spelen. Alles werkt. Mooie fluiten, een vernietigend prestantenkoor. Zeldzame trompet, met een mooi rond en krachtig geluid.”

Verhalen in glas in lood in Oirschot

Lees meer over ‘de verhalen in glas in lood in Oirschot’ op de website Kijk hier

---

Interieurfoto’s
Gemaakt tijdens de reünie op Bijsterveld op 25 september 2010